Απαντάμε σε σημαντικές ερωτήσεις γονιών
Τι είναι η Διαταραχή της Ανάγνωσης – Δυσαναγνωσία;
Η διαταραχή αυτή είναι ίσως η πιο γνωστή από τις ειδικές μαθησιακές διαταραχές. Τα άτομα με τη συγκεκριμένη διαταραχή εμφανίζουν εξαιρετική δυσκολία στην επεξεργασία του γραπτού λόγου και ως εκ τούτου στην ανάγνωση, η οποία δεν αντιστοιχεί προς την ηλικία και το νοητικό δυναμικό τους (Μαυρομμάτη, 1995). Η δυσαναγνωσία χαρακτηρίζει την μειωμένη επίδοση του παιδιού στην ακρίβεια, την ταχύτητα ή την κατανόηση αυτών που διαβάζει παρά το κατάλληλο ηλικιακό στάδιο στο οποίο βρίσκεται το παιδί και το επαρκές νοητικό επίπεδο. Ανεξάρτητα από τον τρόπο της ανάγνωσης, η ανάγνωση παρουσιάζει παραμορφώσεις,υποκαταστάσεις ή παραλείψεις, είναι αργή και επιδρά στην ποιότητα της κατανόησης (Τρίγκα –Μέρτικα, 2010).
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των παιδιών με Διαταραχή του Γραπτού Λόγου / Δυσγραφία;
- Αδέξιο κράτημα μολυβιού
- Λανθασμένη στάση σώματος, καρπού και τετραδίου
- Μεγάλα, κυρτά και δυσανάγνωστα γράμματα
- Ανομοιομορφία ως προς το μέγεθος των γραμμάτων αλλά και ως προς την απόσταση μεταξύ των λέξεων
- Ανάμειξη πεζών και κεφαλαίων μέσα στην ίδια λέξη (αδΕρφη)
- Συχνές οι μη ολοκληρωμένες λέξεις
- Απουσία σημείων στίξης
- Υπερβάσεις των περιθωρίων και των γραμμών
- Παράλειψη ή επανάληψη, πρόσθεση, ή αντικατάσταση των συλλαβών ή των λέξεων
- Δυσκολία και μειωμένη ταχύτητα στην αντιγραφή και τη γραφή
- Λάθη στην ορθογραφία, στα σημεία στίξης, στη σύνταξη και στη γραμματική
- Περιορισμένο λεξιλόγιο λόγω δυσκολίας ανάκλησης λέξεων από τη μνήμη
- Δυσκολία στη δομή, στη σύνταξη και στη γραμματική
- Δυσκολία στην παραγωγή των ιδεών
- Δυσκολία στην ομαλή μετάβαση από τη μια ιδέα στην επόμενη.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της Δυσαριθμησίας;
- Δεν κατέχουν βασικές προμαθηματικές δεξιότητες (ταξινόμηση, σειροθέτηση, αναγνώριση μεγεθών, αντίληψη ποσότητας, ομαδοποιήσεις, γνώση της σειράς των αριθμών, απαρίθμηση-μέτρηση αντικειμένων)
- Δυσκολεύονται να ανακαλέσουν βασικές μαθηματικές δεξιότητες, όπως η προπαίδεια
- Αδυνατούν να βρουν το μηχανισμό που χρειάζεται για την επίλυση των προβλημάτων
- Δυσκολέυονται να κατανοήσουν την αξία των χρημάτων και να εκτιμήσουν τις ποσότητες
- Δυσκολεύονται στην αντίστροφη μέτρηση
- Αδυνατούν να αναγνωρίσουν ή και να διακρίνουν τα αριθμητικά σύμβολα
- Μπερδεύουν τους μηχανισμούς των πράξεων
- Δυσκολεύονται στην χωρο-χρονική οργάνωση (πάνω –κάτω, δεξιά –αριστερά)
- Ξεχνούν να υπολογίσουν τα κρατούμενα
- Μπερδεύουν τη σειρά που ακολουθούμε κατά την εκτέλεση μιας πράξης
- Δυσκολεύονται στην εκτέλεση μαθηματικών πράξεων από μνήμης
- Ξεχνούν και, ενώ κάνουν μια συγκεκριμένη πράξη (αφαίρεση), συνεχίζουν κάποια άλλη (πρόσθεση).
Τι στρατηγικές μπορεί να χρησιμοποιήσει ο εκπαιδευτικός στην τάξη για να βοηθήσει τον μαθητή με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες;
- Να βάλει τον μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες στο πρώτο θρανίο και κατά προτίμηση με έναν καλύτερο συμμαθητή του για να τον βοηθάει.
- Να φροντίσει η θέση του να μη βλέπει προς το παράθυρο, γιατί διασπάται η προσοχή του.
- Να του προσφέρει αρκετές ευκαιρίες συμμετοχής (σε κάποιες δραστηριότητες ο συγκεκριμένος μαθητής είναι ιδιαίτερα ικανός).
- Να αποφεύγει τις «περιττές» παρατηρήσεις: «Μπορούσες να το γράψεις καλύτερα», «Προσπάθησε περισσότερο, δεν προσπαθείς αρκετά», «Να γράφεις πιο καθαρά». Η λεπτομερής διόρθωση και οι αυξημένες παρατηρήσεις αποθαρρύνουν το μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες, οδηγούν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και εντέλει στην οριστική εγκατάλειψη των προσπαθειών του.
- Δίνει μεγαλύτερη σημασία στο περιεχόμενο και όχι στην εμφάνιση –εικόνα του γραπτού.
- Αφιερώνει χρόνο για παροχή εξατομικευμένης βοήθειας.
- Να αφιερώνει χρόνο για παροχή εξατομικευμένης βοήθειας.
- Να μη φορτώνει τον μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες με υπερβολική γραφική εργασία.
- Να αναγνωρίζει και επαινεί κάθε φιλότιμη προσπάθειά του, ακόμα και στις περιπτώσεις που το αποτέλεσμα είναι φτωχό.
- Να γνωρίζει ότι όταν οι οδηγίες δίνονται ατομικά διατηρείται η προσοχή του.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν τον μαθητή με ή χωρίς Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες στη μελέτη των μαθημάτων του;
- Βοηθήστε το παιδί να κατανοήσει το ρόλο του ως μαθητή εγκαίρως. Θα πρέπει δηλαδή το παιδί να καταλάβει από νωρίς τις υποχρεώσεις του απέναντι στη μάθηση. Γι’ αυτό το λόγο είναι πολύ σημαντικό να υπάρχουν ρουτίνες στην οικογενειακή ζωή που θα ακολουθούνται με συνέπεια και χρονική ακρίβεια. Ο ορισμένος και καθιερωμένος χρόνος φαγητού, ύπνου, παιχνιδιού, χόμπι, και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, βοηθούν το παιδί να ενσωματώσει την έννοια της οργάνωσης και το βοηθά να οριοθετεί και να διαχειρίζεται το χρόνο του.
- Απαραίτητο είναι να υπάρχει και συγκεκριμένος και σταθερός χρόνος και χώρος μελέτης. Ο χώρος μελέτης καλό είναι να είναι ήσυχος, καλά φωτιζόμενος, οργανωμένος και τακτοποιημένος. Να περιλαμβάνει μόνο τα πράγματα που θα χρειαστεί το παιδί για τη μελέτη των σχολικών του μαθημάτων (γόμα και μολύβι). Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, το τάμπλετ, η τηλεόραση ή άλλα αντικείμενα που μπορεί να διασπάσουν την προσοχή του παιδιού, καλό είναι να απομακρύνονται.
- Οι γονείς θα πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένοι για τις ικανότητες και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί σε αναπτυξιακό, μαθησιακό, συναισθηματικό και συμπεριφορικό επίπεδο. Έτσι θα είναι πιο εύκολο να κατανοούν ότι πολλές φορές αυτό που φαίνεται σαν τεμπελιά, απροσεξία ή μη συμμόρφωση, στην πραγματικότητα είναι μία ανεπάρκεια του παιδιού. Αυτή η δυσκολία του να ανταπεξέλθει στις σχολικές ή άλλες απαιτήσεις, έχει ως αποτέλεσμα να προσπαθεί και να ματαιώνεται, με αποτέλεσμα να απογοητεύεται και τελικά να παραιτείται.
- Αντιμετωπίστε τα λάθη του ως αποδεκτά κι αναμενόμενα. Είναι σημαντικό να διδάξουμε τα παιδιά ότι τα λάθη είναι επιθυμητά στην πορεία της μάθησης κι ότι είναι στην ουσία ευκαιρίες για μάθηση. Η προσωρινή αποτυχία - αν τη διαχειριστούμε σωστά- είναι ο δρόμος προς την επιτυχία. Επομένως, δεν μαλώνουμε, δεν φωνάζουμε «Γιατί το έκανες αυτό, αφού το είχαμε πει 100 φορές;» αλλά συζητάμε πάνω στα λάθη και ψάχνουμε με το παιδί τι μπορεί να μην κατάλαβε ή τι μπορεί να του διέφυγε.
- Ταυτόχρονα εξαιρετικά σημαντική είναι και η καλλιέργεια των κοινωνικών δεξιοτήτων του παιδιού, καθώς αποτελεί έναν καθοριστικό παράγοντα για την ομαλή σχολική του προσαρμογή. Οι γονείς θα πρέπει να φροντίζουν ώστε το παιδί να οικοδομήσει την αυτοεικόνα και την αυτοπεποίθησή του, να είναι πρόθυμο κι ικανό να δημιουργεί και να διατηρεί φιλικές σχέσεις. Καλό είναι λοιπόν οι γονείς να φροντίζουν ώστε το παιδί να ανταλλάσσει επισκέψεις σε σπίτια συμμαθητών, να συμμετέχει σε ομαδικές και αθλητικές δραστηριότητες.
- Τέλος, καλό είναι οι γονείς να συνειδητοποιήσουν ότι το παιδί είναι μια αυτόνομη προσωπικότητα και ο σκοπός της γέννησης κι ύπαρξης του δεν είναι να πραγματώσει τα όνειρα των γονιών του, να ζήσει αυτά που δεν έζησαν εκείνοι, ή να εκπληρώσει ό,τι δεν μπόρεσαν. Το κάθε παιδί είναι μια μοναδική ύπαρξη που ήρθε στον κόσμο για τον δικό του ξεχωριστό σκοπό.