Τι είναι ο αυτισμός; Τα πρώιμα σημάδια για να τον αναγνωρίσετε έγκαιρα!
Γράφει η Liakopoulou Anta: Classical Philologist / Professor of Greek Language & Literature – Special Education Teacher (MSc in Special Education Needs) – Specialized in learning difficulties and behavioral problems.
Οι «διαταραχές του αυτιστικού φάσματος», όπως ονομάζονται, είναι μια σειρά από πολύπλοκες αναπτυξιακές διαταραχές που εμφανίζονται από τη γέννηση του παιδιού και το συνοδεύουν σε ολόκληρη τη ζωή του. Επηρεάζουν τη σκέψη,το συναίσθημα, τη γλώσσα και την ικανότητα του να σχετίζεται με άλλους ανθρώπους.
Η συχνότητα των διαταραχών αυτιστικού τύπου εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 1 στα 110 με 150 παιδιά και είναι 3 έως 4 φορές πιο συνήθης στα αγόρια από ότι στα κορίτσια.
Η πιθανότητα εμφάνισης της διαταραχής δε σχετίζεται με τη φυλετική, εθνική ή κοινωνική κατάσταση, ούτε επηρεάζει τα παιδιά, βάσει του οικογενειακού τρόπου ζωής, του εισοδήματος ή του εκπαιδευτικού επιπέδου.
Η διάγνωση πραγματοποιείται συνήθως στην παιδική ηλικία, αν και τα συμπτώματα εμφανίζονται για πρώτη φορά πριν τα τρία έτη του παιδιού. Ωστόσο, αρκετοί γονείς αδυνατούν να τα αναγνωρίσουν έγκαιρα και να ζητήσουν την βοήθεια ενός ειδικού.
Τα παιδιά που εμπίπτουν στο φάσμα διαφέρουν τόσο στον βαθμό της διαταραχής τους, όσο και στα συγκεκριμένα συμπεριφορικά τους συμπτώματα.
Ποια είναι τα πρώτα σημάδια που δείχνουν ότι ένα παιδί χρειάζεται την αξιολόγηση ενός ειδικού;
Δυσκολίες στην επικοινωνία:
- παρουσιάζει σημαντική καθυστέρηση ομιλίας,
- δε γυρίζει στο όνομά του, όταν το φωνάζετε,
- δεν σας κοιτάζει στα μάτια, όταν του μιλάτε,
- δυσκολεύεται να εκφράσει τις ανάγκες και τις επιθυμίες του,
- δε δείχνει αντικείμενα που τον ενδιαφέρουν με τον δείκτη ή δεν συνηθίζει να κοιτάζει αντικείμενα που κάποιος άλλος δείχνει,
- δεν χρησιμοποιεί σωστά τα ρηματικά πρόσωπα, δηλ. μπορεί να μιλά για τον εαυτό του στο τρίτο πρόσωπο π.χ. Ο Γιώργος πεινάει.
- συχνά του αρέσει να επαναλαμβάνει ό,τι έχει ειπωθεί προηγουμένως (ηχολαλία)
- δυσκολεύεται να απαντά σε ερωτήσεις που του κάνουν,
- αδυνατεί να ακολουθεί οδηγίες και να βρίσκει αντικείμενα που του έχουν ζητηθεί,
- παρουσιάζει φτωχή ανάπτυξη λεξιλογίου
- η ομιλία του είναι διαφορετική σχεδόν «ρομποτική» ή έχει πολύ υψηλό τόνο.
Δυσκολίες στις κοινωνικές δεξιότητες:
- φτωχή βλεμματική επαφή με άτομα ή και με αντικείμενα,
- φτωχή ικανότητα παιχνιδιού (παιχνίδι προσποίησης ή κοινωνικό παιχνίδι),
- υπερβολική εστίαση σε ένα είδος παιχνιδιού ή σε ένα θέμα π.χ. τρένα,
- δυσκολία στη δημιουργία φίλων,
- εκδήλωση έντονων συναισθηματικών εκρήξεων, όπως κλάμα, εύκολος θυμός, έντονο γέλιο χωρίς προφανή λόγο ή σε ακατάλληλη στιγμή,
- ευαισθησία στο άγγιγμα ή στην επαφή π.χ. κράτημα.
Δυσκολίες στη συμπεριφορά:
- επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως κούνημα μπρος – πίσω, τίναγμα των δακτύλων κ.ά.,
- έλλειψη προσοχής στα πράγματα που το παιδί βλέπει ή ακούει,
- δυσκολία διαχείρισης στην αλλαγή ρουτίνας,
- χρήση αντικειμένων με ασυνήθιστο τρόπο και ασυνήθιστη προσκόλληση σε αντικείμενα,
- απουσία αισθήματος του φόβου σε πραγματικούς κινδύνους.
Υπάρχει θεραπεία για τον αυτισμό;
Η μοναδική διαθέσιμη μέχρι στιγμής θεραπεία είναι η πρώιμη διάγνωση και η πρώιμη παρέμβαση με ειδικά προγράμματα λογοθεραπείας, εργοθεραπείας, αισθητηριακής ολοκλήρωσης, ειδικής διαπαιδαγώγησης και ψυχοκοινωνικής εκπαίδευσης.
Εάν παρατηρήσετε αρκετές δυσκολίες από τις παραπάνω, μην αμελήσετε να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό, για να αξιολογήσει έγκαιρα το παιδί, διότι η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα.